Trong bối cảnh TP.HCM đẩy mạnh đầu tư hạ tầng giao thông nhằm mở rộng không gian phát triển đô thị, tuyến đường sắt Bến Thành – Cần Giờ đang được xem là dự án mang tính bước ngoặt. Không chỉ giải quyết bài toán kết nối giữa trung tâm thành phố với khu vực biển Cần Giờ, tuyến đường sắt tốc độ cao này còn được kỳ vọng tạo ra cú hích mạnh mẽ cho kinh tế, du lịch và mô hình phát triển bền vững của toàn khu Nam TP.HCM. Khi hạ tầng đi trước một bước, động lực tăng trưởng mới cho thành phố cũng dần hình thành rõ nét.
Thông tin tổng quan về dự án đường sắt Bến Thành Cần Giờ
Dự án đường sắt Bến Thành – Cần Giờ đang thu hút sự quan tâm lớn khi được đề xuất bởi VinSpeed – doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Vingroup, với định hướng trở thành tuyến giao thông tốc độ cao kết nối trung tâm TP.HCM với khu vực biển Cần Giờ. Theo đề xuất, tuyến đường sắt có chiều dài khoảng 53km, tổng vốn đầu tư gần 4 tỷ USD với vận tốc thiết kế lên tới 350 km/giờ thời gian xây dựng dự kiến chỉ 3 năm kể từ khi được chấp thuận triển khai.
Thông tin này được VinSpeed công bố tại tọa đàm về giao thông xanh kết nối Cần Giờ với trung tâm TP.HCM, do Viện Nghiên cứu và Phát triển TP.HCM tổ chức vào ngày 22/8. Dự án được định hướng là lời giải hạ tầng mang tính đột phá, phù hợp với chiến lược phát triển đô thị bền vững và mở rộng không gian đô thị hướng biển.
Theo phương án đề xuất, tuyến đường sắt đi trên cao, điểm đầu đặt tại Ga Bến Thành và điểm cuối kết nối trực tiếp vào khu đô thị lấn biển Cần Giờ. Trên toàn tuyến bố trí hai nhà ga chính gồm ga Tân Thuận và ga Cần Giờ, cùng khu depot rộng khoảng 39 ha nằm gần khu đô thị lấn biển để phục vụ công tác vận hành, bảo dưỡng.
Một điểm đáng chú ý là đoạn tuyến vượt sông Soài Rạp sẽ được xây dựng cầu dây văng độc lập, không sử dụng chung với cầu Cần Giờ trong tương lai. Điều này giúp tối ưu năng lực khai thác, đảm bảo an toàn và tốc độ vận hành cho tuyến đường sắt.
Về tài chính, dự án có tổng mức đầu tư khoảng 4 tỷ USD (tương đương hơn 86.000 tỷ đồng). VinSpeed cam kết tự đảm nhận toàn bộ chi phí xây dựng, mua sắm thiết bị, quản lý dự án và dự phòng, với cơ cấu vốn gồm 15% vốn tự có và 85% vốn vay. Riêng chi phí giải phóng mặt bằng, ước tính hơn 7.600 tỷ đồng, sẽ do Nhà nước thực hiện.
So với các phương án nghiên cứu trước đây, dự án lần này được nâng cấp mạnh mẽ về công nghệ khi tốc độ thiết kế lên tới 350 km/h, sử dụng đường đôi khổ tiêu chuẩn 1.435 mm. Mức vận tốc này vượt trội, cao gấp hơn ba lần so với tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên hiện nay, hứa hẹn rút ngắn đáng kể thời gian di chuyển và tạo cú hích lớn cho phát triển kinh tế – đô thị khu vực Cần Giờ trong tương lai.
Lễ động thổ đường sắt Bến Thành Cần Giờ
Sáng ngày 19/12, tại đại đô thị Vinhomes Green Paradise Cần Giờ, Tập đoàn Vingroup chính thức tổ chức lễ động thổ tuyến đường sắt Bến Thành – Cần Giờ. Sự kiện đánh dấu cột mốc lịch sử khi Việt Nam lần đầu tiên triển khai công trình đường sắt tốc độ cao do doanh nghiệp tư nhân đầu tư và phát triển.
Buổi lễ có sự hiện diện của nhiều lãnh đạo Trung ương và TP.HCM, trong đó có ông Trần Lưu Quang – Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy TP.HCM; ông Bùi Xuân Cường – Phó Chủ tịch UBND TP.HCM, cùng đại diện các sở, ban, ngành thành phố. Sự tham gia đông đủ của lãnh đạo các cấp cho thấy tầm quan trọng đặc biệt của dự án đối với chiến lược phát triển hạ tầng đô thị TP.HCM và khu vực phía Nam.
Phát biểu tại sự kiện, ông Lê Khắc Hiệp – Phó Chủ tịch Tập đoàn Vingroup cho biết lễ động thổ tuyến đường sắt Bến Thành – Cần Giờ là công trình trọng điểm chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, đồng thời thể hiện cam kết mạnh mẽ của doanh nghiệp trong việc đồng hành cùng Nhà nước phát triển hạ tầng chiến lược. Theo ông Hiệp, tuyến đường sắt không chỉ phục vụ nhu cầu đi lại mà còn đặt nền móng cho hệ sinh thái đường sắt tốc độ cao trong tương lai.
Tuyến đường sắt kết nối khu trung tâm Bến Thành với Vinhomes Green Paradise Cần Giờ được thiết kế với vận tốc lên tới 350 km/h, dự kiến vận hành thương mại vào Quý IV/2028. Khi hoàn thành, dự án sẽ rút ngắn đáng kể thời gian di chuyển, mở ra không gian phát triển mới cho TP.HCM theo hướng xanh – thông minh – bền vững, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh khu vực.
Đại diện VinSpeed khẳng định sẽ huy động tối đa nguồn lực, tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn về an toàn, chất lượng và bảo vệ môi trường, quyết tâm đưa công trình về đích đúng tiến độ. Dự án được kỳ vọng mang lại giá trị hạ tầng hiện đại, thân thiện và nhân văn cho người dân thành phố.
Phát biểu chỉ đạo tại buổi lễ, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường nhấn mạnh đây là dự án mang tính bước ngoặt, mở ra kỷ nguyên mới cho đường sắt tốc độ cao tại Việt Nam, đồng thời là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của chủ trương thu hút nguồn lực tư nhân tham gia đầu tư hạ tầng chiến lược. Ông cũng cho biết tuyến đường sắt không chỉ dừng ở kết nối TP.HCM – Cần Giờ mà còn được định hướng mở rộng liên kết đến Vũng Tàu trong tương lai.
Để hiện thực hóa mục tiêu này, TP.HCM đưa ra ba nhóm nhiệm vụ trọng tâm:
- Các sở, ngành phải chủ động, linh hoạt, rút ngắn tối đa thời gian xử lý thủ tục hành chính nhằm hỗ trợ nhà đầu tư.
- Chính quyền địa phương cần coi công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, tạo sự đồng thuận để sớm bàn giao mặt bằng sạch.
- Nhà đầu tư phải đặc biệt chú trọng đến bảo vệ môi trường, đảm bảo quá trình thi công không ảnh hưởng đến hệ sinh thái và khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ.
TP.HCM cam kết sẽ đồng hành xuyên suốt cùng nhà đầu tư, giám sát chặt chẽ việc thực hiện các trách nhiệm xã hội và môi trường, nhằm đảm bảo dự án đường sắt Bến Thành – Cần Giờ phát triển hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế và bảo tồn thiên nhiên.
Quy mô dự án tuyến đường sắt Bến Thành Cần Giờ
Tuyến đường sắt Bến Thành – Cần Giờ được định hướng là dự án hạ tầng giao thông có quy mô lớn và hiện đại bậc nhất tại TP.HCM, với mục tiêu hoàn thành và đưa vào khai thác trong năm 2028. Nếu tiến độ này được hiện thực hóa, dự án sẽ trở thành một dấu mốc đặc biệt, thể hiện năng lực triển khai hạ tầng nhanh, đồng bộ và hiệu quả tại Việt Nam.
Để đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình, lãnh đạo TP.HCM yêu cầu các sở, ngành và chính quyền địa phương huy động toàn bộ hệ thống chính trị, phối hợp xử lý thủ tục đầu tư – xây dựng theo tinh thần linh hoạt, rút ngắn tối đa thời gian. Công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư được xác định là nhiệm vụ trọng tâm tại các địa phương nơi tuyến đi qua, nhằm tạo sự đồng thuận và sớm bàn giao mặt bằng sạch cho nhà đầu tư triển khai thi công.
Về phía nhà đầu tư, TP.HCM nhấn mạnh yêu cầu tuân thủ nghiêm các cam kết về tiến độ, chất lượng và bảo vệ môi trường. Đặc biệt, quá trình thi công các hạng mục liên quan đến khu vực dự trữ sinh quyển Cần Giờ phải được kiểm soát chặt chẽ, hạn chế tối đa tác động đến hệ sinh thái tự nhiên.
Xét về quy mô kỹ thuật, tuyến metro Bến Thành – Cần Giờ được thiết kế theo tiêu chuẩn đường sắt hiện đại với đường đôi, khổ 1.435 mm, điện khí hóa toàn tuyến. Chiều dài tuyến chính hơn 53 km, vận tốc thiết kế lên tới 350 km/giờ, cho phép rút ngắn đáng kể thời gian di chuyển giữa trung tâm TP.HCM và khu vực biển Cần Giờ.
Trong giai đoạn 1, dự án sẽ đưa vào khai thác 2 nhà ga chính gồm ga Bến Thành và ga Cần Giờ. Ngoài ra, tuyến còn được bố trí 1 depot và 1 trung tâm điều hành OCC, đều dự kiến đặt tại xã Cần Giờ, phục vụ công tác vận hành, bảo dưỡng và kiểm soát an toàn hệ thống. Tổng nhu cầu sử dụng đất khoảng 328,26 ha, bao gồm cả hành lang an toàn đường sắt.
Điểm đầu của tuyến đặt tại phường Bến Thành (Quận 1), điểm cuối kết nối vào khu đất 39 ha tiếp giáp Khu đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ, tạo sự liên thông trực tiếp giữa trung tâm đô thị và khu phát triển mới ven biển.
Về phương án khai thác, tuyến metro sẽ bố trí 6 đoàn tàu hoạt động thường xuyên và 1 đoàn tàu dự phòng, tương ứng 56 toa tàu. Thời gian vận hành dự kiến từ 6h đến 23h hàng ngày, với tần suất 20 phút/chuyến. Thời gian quay đầu tàu tại ga cuối khoảng 5 phút, đảm bảo tính liên tục và ổn định trong khai thác.
Sau khi hoàn thành, người dân TP.HCM chỉ mất khoảng 20 phút để di chuyển từ khu vực trung tâm đến Cần Giờ. Đây là một bước đột phá lớn về khả năng kết nối, mở ra dư địa phát triển mạnh mẽ cho du lịch, đô thị và kinh tế biển của thành phố trong giai đoạn tới.
Tác động của đường sắt Bến Thành Cần Giờ đến kinh tế
Tuyến đường sắt Bến Thành – Cần Giờ được xem là động lực hạ tầng chiến lược, tạo ra tác động lan tỏa mạnh mẽ đến tăng trưởng kinh tế TP.HCM trong dài hạn. Không chỉ giải bài toán kết nối giao thông, dự án còn mở ra một không gian phát triển hoàn toàn mới về phía Nam, nơi Cần Giờ đang được định hướng trở thành trung tâm đô thị – du lịch biển của thành phố.
Trước hết, tuyến đường sắt tốc độ cao sẽ giảm áp lực đáng kể cho hệ thống giao thông hiện hữu, đặc biệt là trục Nguyễn Hữu Thọ – Rừng Sác vốn thường xuyên quá tải. Khi dòng người và phương tiện được dịch chuyển sang giao thông công cộng khối lượng lớn, chi phí logistics, thời gian đi lại và hao tổn năng lượng sẽ được cắt giảm, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động kinh tế toàn vùng.
Khi đưa vào vận hành, tuyến metro Bến Thành – Cần Giờ sẽ hình thành một trục kết nối đô thị tốc độ cao, rút ngắn đáng kể thời gian di chuyển từ trung tâm TP.HCM ra biển. Việc tiếp cận Cần Giờ trở nên nhanh chóng và thuận tiện giúp khu vực này thoát khỏi thế “vùng xa”, tạo điều kiện để thu hút dòng vốn đầu tư vào các lĩnh vực du lịch, dịch vụ, thương mại và bất động sản.
Ở góc độ phát triển du lịch, đường sắt Bến Thành – Cần Giờ đóng vai trò như đòn bẩy then chốt giúp Cần Giờ trở thành điểm đến dễ tiếp cận đối với người dân và du khách. Khi thời gian di chuyển được rút ngắn, tần suất đi lại tăng lên, các mô hình du lịch ngắn ngày, nghỉ dưỡng cuối tuần, du lịch sinh thái – biển sẽ có cơ hội bùng nổ, góp phần gia tăng doanh thu và tạo thêm nhiều việc làm cho địa phương.
Dự án cũng mang ý nghĩa lớn trong việc hoàn thiện mạng lưới giao thông công cộng của TP.HCM. Khi được tích hợp trực tiếp vào hệ thống metro hiện hữu tại ga Bến Thành, tuyến đường sắt này sẽ nâng cao khả năng kết nối liên vùng, giúp người dân di chuyển thuận lợi hơn giữa các khu vực trọng điểm. Đây là tiền đề quan trọng để hình thành một đô thị đa trung tâm, giảm sự phụ thuộc quá mức vào khu vực lõi.
Về dài hạn, việc ứng dụng công nghệ đường sắt tốc độ cao hiện đại không chỉ nâng tầm tiêu chuẩn hạ tầng giao thông, mà còn góp phần thúc đẩy mô hình tăng trưởng xanh, bền vững. Đường sắt Bến Thành – Cần Giờ vì thế không chỉ tạo ra lợi ích kinh tế trực tiếp, mà còn mang lại giá trị gián tiếp về môi trường, chất lượng sống và sức cạnh tranh tổng thể của TP.HCM trong khu vực.
Có thể thấy qua bài viết trên của Ngọc Phương Đông, đường sắt Bến Thành – Cần Giờ không đơn thuần là một dự án giao thông, mà là đòn bẩy chiến lược thúc đẩy phát triển kinh tế – đô thị của TP.HCM trong dài hạn. Việc rút ngắn thời gian kết nối trung tâm với Cần Giờ sẽ mở ra cơ hội bứt phá cho du lịch, dịch vụ và đầu tư, đồng thời góp phần hoàn thiện hệ thống giao thông công cộng hiện đại, bền vững. Khi tuyến đường sắt này đi vào vận hành, Cần Giờ sẽ từng bước chuyển mình từ khu vực ven đô thành cực tăng trưởng mới, đóng vai trò quan trọng trong tầm nhìn phát triển xanh và cạnh tranh của TP.HCM trong tương lai.
Bài viết liên quan:
